W sercu Staszowa znajduje się wyjątkowa świątynia, która kusi nie tylko swoją architekturą, ale również duchowym bogactwem. Kościół Ducha Świętego, jako rzymskokatolicki obiekt sakralny, posiada istotne znaczenie dla lokalnej społeczności i wiernych przybywających z różnych zakątków.
Usytuowany w malowniczym otoczeniu, ten kościół znajduje się w diecezji sandomierskiej. Jego nazwa wskazuje na szczególną rolę Ducha Świętego w wierzeniach katolickich, co sprawia, że jest miejscem modlitwy i refleksji dla wielu ludzi.
Historia
W centrum Staszowa, miejsca historycznego, gdzie nieprzerwanie od XVII wieku budowane były różnorodne świątynie, obecnie stoi kościół Ducha Świętego. Przyciąga on uwagę dzięki swojej bogatej historii i nietuzinkowej architekturze, usytuowany pomiędzy ulicami Opatowską, Wschodnią, Ogrodową oraz Partyzantów.
Zbór ariański
Pierwsza budowla w tym miejscu została zainicjowana przez Olbrachta Łaskiego, ówczesnego właściciela Staszowa oraz syna Hieronima Łaskiego. Po przyjęciu wiary braci polskich, znanych jako arianie, w 1580 roku ufundował drewniany zbór, który umiejscowiono na wzniesieniu obok miejskiego rynku. Ta świątynia służyła jako zbór aż do 1596 roku.
Kościół drewniany
Po opuszczeniu Staszowa przez arian, które miało miejsce po przekształceniu zboru w kościół katolicki pw. Ducha Świętego w 1596 roku, miasto znalazło się pod zarządem Andrzeja Ciołka oraz jego syna Stanisława. Z ich przyzwoleniem doszło do przekształcenia obiektu. W latach 1685-1818 przy świątyni funkcjonowała prebenda, gdzie księża zamieszkiwali przy parafii św. Bartłomieja. Nieco później, w 1790 roku, powstał drewniany dom dla prebendarzy. Niestety, w 1689 roku drewniana konstrukcja spłonęła, więc w latach następnych zbudowano nowy kościół, który konsekrowano 5 września 1696 r. przez bp. Stanisława Szembeka. Ołtarz główny ozdobiono relikwiami św. Walentego i św. Marcelina, a na wyposażeniu znajdowało się pięć ołtarzy.
Kościół murowany
Po 238 latach drewniany kościół został rozebrany, a w latach 1828-1833 zbudowano nową, murowaną świątynię z białego kamienia. Fundusze na nową budowlę pochodziły zarówno od hr. Zofii Potockiej, jak i mieszkańców Staszowa oraz okolic. Nowy kościół wyposażono w trzy ołtarze, organy, dzwony na wieży oraz zegar, który w 1846 roku przeniesiono z wieży ratusza. Uroczystą konsekrację przeprowadził w 1848 roku ks. bp. Józef Goldtmann. Budynek, wzniesiony w stylu neoklasycznym, z prezbiterium zwróconym ku wschodowi, miał dwa ołtarze boczne, z których jeden poświęcony był męczennikom Kryspinowi i Kryspinianowi, a w lewym umieszczono obraz św. Józefa. Niestety, w maju 1895 roku ołtarz boczny oraz część sufitu uległy zniszczeniu w wyniku pożaru, natomiast w 1900 roku z Rzymu sprowadzono relikwie św. Stanisława Kostki.
Kościół powojenny
W nocy z 8 na 9 sierpnia 1944 roku kościół został częściowo zniszczony podczas bombardowania niemieckich samolotów. Przełomowym momentem był 1945 rok, kiedy to podjęto pierwsze próby odbudowy zniszczonej świątyni. Ocalały materiał z rozbiórki miał zostać użyty do nowej budowy. Projekt odbudowy, stworzony przez architekta Józefa Jamroza, został zatwierdzony w 1948 roku przez Diecezjalną Komisję Budowlaną. Jednak prace budowlane wstrzymano w 1950 roku z powodu braku zgody władz państwowych, która była odmawiana przez kolejne trzydzieści dwa lata. W 1982 roku, dzięki staraniom ówczesnych duszpasterzy, w tym ks. proboszcza Adama Rdzanka oraz ks. Henryka Kozakiewicza, uzyskano pozwolenie na budowę. Rozpoczęto prace budowlane w sierpniu 1982 roku, a kamień węgielny wmurowano 3 października 1983 roku. Cały proces budowy trwał do 1996 roku, kiedy to nowy kościół został poświęcony przez bpa Wacława Świerzawskiego jako votum wdzięczności za uratowanie życia papieżowi Janowi Pawłowi II po zamachu z dnia 13 maja 1981 roku. Warto dodać, że 15 maja 2011 roku dekretem biskupa sandomierskiego Krzysztofa Nitkiewicza świątynia została ogłoszona Sanktuarium św. Jana Pawła II.
Architektura
Świątynia, o której mowa, została wzniesiona na osi północ-południe, co nadaje jej wyjątkowy układ przestrzenny. Obiekt składa się z dwóch kondygnacji.
W obrębie górnej kondygnacji znajduje się ołtarz, który został zwrócony w kierunku północnym, natomiast w dolnej kondygnacji ołtarz skierowany jest ku południu. Dolna część świątyni pełni funkcję kaplicy.
W tej kaplicy można podziwiać ikonę Matki Boskiej Nieustającej Pomocy, która została uratowana w 1944 roku z płonącego kościoła, który ucierpiał w wyniku bombardowania.
Tuż przed kościołem stoi pomnik Jana Pawła II, który stanowi ważny element przestrzeni wokół świątyni.
Przypisy
- a b Parafia pw. Świętego Bartłomieja. diecezjasandomierska.pl. [dostęp 05.12.2014 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Kościoły":
Parafia św. Bartłomieja w Staszowie | Kościół św. Barbary w Staszowie | Kościół św. Bartłomieja w StaszowieOceń: Kościół Ducha Świętego w Staszowie